HOLEP Nedir?
Temmuz 25, 2025
Böbrek Kanseri Nedir? Belirtileri, Erken Teşhis ve Tedavi Seçenekleri
1. Böbrek Kanseri Nedir?
Böbrek kanseri, böbrek dokusunda bulunan hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalması sonucu ortaya çıkan malign (kötü huylu) tümörlerdir. En sık görülen türü, renal hücreli karsinom (RCC) olup, vakaların yaklaşık %85’ini oluşturur. Diğer yaygın türler arasında ürotelyal karsinom (renal pelvis tümörleri) ve Wilms tümörü (çocuklarda görülen böbrek kanseri) yer alır.
Böbrekler, vücuttaki atıkların süzülmesi ve idrar üretimi ile görevli organlardır. Her iki böbrek, omurganın her iki yanında, bel hizasında yer alır. Kanser bu organlarda başladığında, erken aşamalarda belirti vermeyebilir.
2. Böbrek Kanseri Türleri
2.1 Renal Hücreli Karsinom (RCC)
Yetişkinlerde en yaygın görülen böbrek kanseri türüdür. Genellikle böbreğin kortikal bölgesinde yer alan tübüler hücrelerden köken alır.
2.2 Ürotelyal Karsinom
Böbreğin pelvis kısmında başlar ve idrar yoluyla mesaneye ilerleyebilir. Genellikle mesane kanseriyle benzer patolojik özellikler gösterir.
2.3 Wilms Tümörü
Çocukluk çağında görülen nadir böbrek kanseridir. Genellikle 3-4 yaşındaki çocuklarda tespit edilir.
2.4 Diğer Nadir Türler
- Nefroblastom
- Medüller karsinom
- Kromofob RCC
3. Böbrek Kanseri Belirtileri
Böbrek kanseri başlangıçta genellikle asemptomatiktir yani belirti vermez. Ancak hastalık ilerledikçe bazı semptomlar ortaya çıkabilir:
- İdrarda kan (hematüri)
- Sırt veya yan ağrısı (bel bölgesinde tek taraflı)
- Karında veya böbrek bölgesinde kitle
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Sürekli yorgunluk, halsizlik
- İştahsızlık
- Ateş (tekrarlayan, nedeni bilinmeyen)
Bu belirtiler başka sağlık sorunlarında da görülebilir. Bu nedenle tanı için ileri tetkikler gereklidir.
4. Böbrek Kanseri Risk Faktörleri
4.1 Yaş ve Cinsiyet
Böbrek kanseri, genellikle 50 yaş üstü bireylerde görülür. Erkeklerde kadınlara oranla iki kat daha yaygındır.
4.2 Sigara Kullanımı
Sigara içmek, böbrek kanseri riskini artıran başlıca faktörlerden biridir. Sigara içenlerde RCC riski %50’ye kadar artabilir.
4.3 Obezite
Aşırı kilo, vücuttaki hormon dengesini etkileyerek böbrek tümörü gelişme riskini artırabilir.
4.4 Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon)
Yüksek tansiyonun kendisi veya tansiyon ilaçları, bazı çalışmalarla böbrek kanseri riskiyle ilişkilendirilmiştir.
4.5 Genetik Faktörler
- Von Hippel-Lindau (VHL) sendromu
- Birt-Hogg-Dubé sendromu
- Ailede böbrek kanseri öyküsü
4.6 Uzun Süreli Diyaliz
Kronik böbrek yetmezliği nedeniyle uzun süre diyaliz tedavisi alan bireylerde, kistik böbrek hastalığı gelişme riski artar. Bu da kanser riskini yükseltebilir.
5. Tanı Yöntemleri
5.1 Fiziksel Muayene ve Öykü
Hastanın tıbbi geçmişi, belirtileri ve aile öyküsü değerlendirilir. Fiziksel muayene ile kitle hissedilebilir.
5.2 Görüntüleme Teknikleri
- Ultrasonografi: Böbrekte kitle olup olmadığını gösterir.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT): En çok tercih edilen yöntemdir.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Damarsal yapıları detaylı gösterir.
- Pozitron Emisyon Tomografisi (PET): Metastaz araştırmasında kullanılır.
5.3 İdrar ve Kan Testleri
- İdrarda kan tespiti
- Böbrek fonksiyon testleri (kreatinin, üre)
- Tam kan sayımı
5.4 Biyopsi
Böbrek tümörlerinde biyopsi çok nadir koşullar dışında kullanılmaz. Tanı ve aynı seans tedavi tümörün ya da böbreğin çıkarılması ile sağlanır.
6. Böbrek Kanseri Evreleri
Böbrek kanserinde evreleme sistemi, tümörün boyutu, lenf nodu tutulumu ve uzak organlara yayılım durumuna göre belirlenir (TNM sistemi):
Evre I:
Tümör 7 cm’den küçüktür ve yalnızca böbrekle sınırlıdır.
Evre II:
Tümör 7 cm’den büyüktür, ancak böbrek dışına çıkmamıştır.
Evre III:
Tümör, çevre dokulara veya yakındaki lenf nodlarına yayılmıştır.
Evre IV:
Kanser, uzak organlara (akciğer, karaciğer, kemik gibi) metastaz yapmıştır.
7. Tedavi Yöntemleri
Tedavi; tümörün evresine, hastanın genel sağlık durumuna ve böbrek fonksiyonlarına göre planlanır.
7.1 Cerrahi Tedavi
En etkili yöntemdir. İki ana cerrahi teknik vardır:
Radikal Nefrektomi
- Tüm böbrek, çevresindeki yağ dokusu ve bazen böbrek üstü bezi ile beraber çıkarılır.
Parsiyel Nefrektomi
- Sadece tümörlü doku çıkarılır. Sağlıklı böbrek dokusu korunur. Küçük tümörlerde tercih edilir.
7.2 Ablatif Yöntemler
Cerrahiye uygun olmayan hastalar için:
- Radyofrekans Ablasyon (RFA)
- Kriyoterapi (Soğukla dondurma)
7.3 Hedefe Yönelik Tedaviler
Kanser hücrelerinin belirli moleküler yolaklarına müdahale eden ilaçlardır:
- VEGF inhibitörleri (Sunitinib, Pazopanib)
- mTOR inhibitörleri (Everolimus)
7.4 İmmünoterapi
Bağışıklık sistemini güçlendirerek kanserle savaşan tedavilerdir:
- Nivolumab
- Pembrolizumab
7.5 Kemoterapi
Böbrek kanseri hücreleri kemoterapiye dirençlidir. Bu nedenle genellikle tercih edilmez. Ancak ürotelyal karsinomda etkili olabilir.
7.6 Radyoterapi
Sıklıkla kullanılmaz. Daha çok metastatik hastalıkta ağrıyı azaltmak için uygulanır.
8. Erken Teşhisin Önemi
Erken teşhis, böbrek kanserinin tedavi başarısını artırır ve hayatta kalma oranlarını yükseltir. İleri evrelerde hastalık diğer organlara yayılabileceği için düzenli kontroller önemlidir.
Önerilen erken teşhis yolları:
- Risk grubundaki bireylerde düzenli görüntüleme (özellikle aile öyküsü olanlarda)
- İdrar tetkiklerinde kan görülmesi durumunda ileri değerlendirme
- Abdominal ultrasonografi
9. Böbrek Kanserinden Korunma Yolları
Tüm kanserlerde olduğu gibi böbrek kanserinde de kesin korunma yöntemi yoktur. Ancak risk faktörlerinin azaltılması fayda sağlar:
9.1 Sigara Bırakmak
Tütün ürünlerinin bırakılması, böbrek kanseri riskini önemli ölçüde azaltır.
9.2 Sağlıklı Beslenme
- Sebze ve meyve tüketimi
- İşlenmiş etten kaçınmak
- Doymuş yağ oranı düşük diyet
9.3 Düzenli Egzersiz
Haftada en az 150 dakika orta düzeyde fiziksel aktivite önerilir.
9.4 Kilo Kontrolü
Obeziteyle mücadele hem böbrek sağlığı hem de genel onkolojik risklerin azaltılması açısından önemlidir.
9.5 Kan Basıncının Kontrolü
Yüksek tansiyonun dengelenmesi hem böbrek sağlığı hem de genel sistemik sağlık açısından kritik önemdedir.
10. Hayatta Kalma Oranları ve Takip Süreci
Böbrek kanserinde hayatta kalma oranları evreye göre değişmektedir:
- Evre I – 5 yıllık sağkalım oranı %90’a kadar
- Evre II – yaklaşık %70–80
- Evre III – %50–70
- Evre IV – %10–15
Cerrahi sonrası hastalar, belirli aralıklarla BT ve MR gibi yöntemlerle izlenir. Nüks (tekrar) riski açısından ilk 3 yıl kritik dönemdir.
11. Psikososyal Destek ve Yaşam Kalitesi
Böbrek kanseri tanısı alan bireyler için psikolojik destek, hastalığın yönetiminde önemli bir rol oynar. Onkoloji psikologları ve destek grupları, hastaların duygusal süreçlerini daha sağlıklı yönetmelerine yardımcı olabilir.
