Prostat Hastalıkları

Randevu Talep Edin

Blog

İyi Huylu Prostat Büyümesi
İyi Huylu Prostat Büyümesi

İyi Huylu Prostat Büyümesi

Prostat erkek üreme sisteminde yer alan ufak bir salgı bezi olup, idrarı dışarıya atan bir yapı olan üretrayı (dış idrar kanalı) mesanenin (idrar kesesi) hemen sonrasında çepeçevre sarmaktadır. Spermlerin (dölleyici hücreler) içinde taşındığı semen sıvısının büyük bir kısmı prostat bezinde oluşmaktadır. Cinsel temas sırasında kas spazmları prostat içindeki sıvıyı üretraya boşaltır ve bu sıvı (semen) spermlerin vajende canlı ve aktif olmalarına yardımcı olur. Erkeklerin prostatı teorik olarak 30 yaş itibariyle mikroskopik olarak büyümeye başlar. Ancak orta yaş itibariyle prostat büyümesine bağlı radyolojik ve klinik belirtiler ortaya çıar. Bu duruma ‘İyi Huylu Prostat Büyümesi (Bening Prostat Hiperplazisi=BPH)‘ denir. Prostat büyüdüğünde çevrelediği dış idrar kanalını (üretrayı) daraltarak idrar yapmada güçlüğe yol açar. Bunun sonucunda önce mesane duvarı kalınlaşır ve idrar birikimine karşı daha hassaslaşır. Böylece daha ufak miktarda idrar birikmesi bile mesanede kasılmalara yol açar ve hasta daha sık olarak idrara çıkar. Mesanenin bu şekilde zorlanması uzun sürerse mesanede geri dönüşsüz hasar ortaya çıkar, içeriğini tümüyle boşaltamaz hale gelir ve mesanede artık idrar (rezidü idrar) kalmaya başlar. Bu durum mesanenin fonksiyonel kapasitesini azaltır ve tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları gibi komplikasyonlara yol açabilir. İyi huylu prostat büyümesinin bu ilerlemiş evresinde hastanın hayat kalitesi tamamen bozulmuş, idrar kaçırmaları başlamış, medikal ya da cerrahi tedavilerin başarısının azaldığı bir tablo ortaya çıkacaktır. Bu sebeple kanseröz bir durum olmayan ancak yaşlanmanın sonucu olarak ortaya çıkan BPH’nin yakın takip edilmesi ve 40 yaş itibariyle her erkeğin üroloji kontrolüne girmesi önerilmektedir.

BPH Belirtileri Nelerdir?

  • İdrar yapmada güçlük , idrara başlamada gecikme
  • İdrar yaparken kesilme ve tekrar başlama (kesik kesik idrar yapma)
  • İdrar sonunda normalden fazla damlama olması
  • İdrarı yaptıktan sonra tam bitmemiş hissi
  • Gece idrara kalkma
  • Geçmişe oranla idrar akımında/kalibrasyonunda zayıflama
  • Ani idrar sıkışma hissi ve bazen idrar kaçırma

şikayetleri BPH’e bağlı olan şikayetlerdir. Ancak bunların hepsi aynı anda olmak zorunda değildir.  Bu şikayetlerden bir veya birkaçı olan erkeklerin üroloji bölümüne başvurması önerilmektedir.

BPH’de Yapılacak Tetkikler Nelerdir?

BPH’e bağlı olduğu düşünülen şikayetlerle başvuran bir hastaya 2018 Avrupa Üroloji Klavuzu’nda da belirtildiği üzere mutlak ve opsiyonel olarak birtakım tetkikler yapılmalıdır:

  •  Parmakla rektal (makattan) muayene
  • Tam idrar tahlili
  • Kanda PSA, üre ve kreatinin ölçümü
  • İşeme testi (İdrar akım hızı ve rezidü idrar ölçümü )
  • Böbrek, idrar yolları, idrar kesesi ve prostatı değerlendiren Üriner Sistem Ultrasonografisi
  • Gerekirse ürodinamik (sistometrik) çalışma (mesanenin dolma ve depo etme fonksiyonlarını değerlendiren bir tetkik)

BPH’de Tedavi

Prostat büyümesinde tedavi gerektiren durum prostatın büyümüş olması değil, büyümüş olan prostatın idrar kesesi çıkışını tıkaması ve şikayetlere yol açmasıdır. Prostat büyümüş dahi olsa idrar kesesi çıkışını tıkamayabilir ve tedavi gerekmeyebilir . Ancak bunun tam tersi çok az büyümüş bir prostat idrar kesesi çıkışında tedavi gerektirecek ölçüde tıkanıklığa yol açabilir.

Yukarıda belirtilen şikayetlerin hayat kalitesini bozması, yapılan tetkikler sonucunda prostat büyümesine bağlı mesane çıkışı tıkanıklığının saptanması tedavi gerektiren durumlardır.

Tedavi Alternatifleri:

  • Takip: Düzenli aralıklarla şikayetlerin kontrolü ve mesane çıkım tıkanıklığının değerlendirilmesi amacıyla yapılır. Hafif düzeyde şikayetleri olan, PSA değeri normal ve prostat muayenesinde şüpheli bir durumu olmayan hastalar yıllık izlem protokolüne alınabilirler.
  • İlaç tedavisi: Prostat ve mesane çıkımındaki düz kasları gevşeterek veya hormonal etki ile idrar akımını kolaylaştıran ilaçlarla tedavi sağlanmaktadır. Bu ilaçlar sayesinde şikayetlerde iyileşme, idrar akım hızında artış sağlanabilmektedir.
  • Cerrahi Tedavi (Endoskopik (kapalı sistem) ve Açık Prostat Ameliyatları):

Ameliyat nedenleri:

  • İlaç tedavisine yeterince yanıt alınamaması
  • Yüksek düzeyde şikayeti olması ve hayat kalitesinin çok bozulmuş olması
  • Prostat büyümesine bağlı tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu olması
  • Prostat büyümesine bağlı tekrarlayan tıkanmaların olması (hiç idrar yapamama)
  • İdrarda kanama varlığı

Bu koşullar varlığında prostat ameliyatı önerilmektedir. Günümüzde teknolojik gelişmelerin artmasıyla endoskopik yani kapalı sistem ameliyatları en yaygın kullanılan cerrahi tekniklerdir. Açık cerrahi yöntemle (ciltten kesi ile) yapılan prostat ameliyatları çok büyük prostat boyutlarında yapılmaktadır ve nadiren tercih edilmektedir.

Endoskopik (kapalı sistem) ameliyatlar içerisinde başarısı kanıtlanmış ve Avrupa Üroloji Klavuzları’nda da önerilen teknikler TUR (monopolar, bipolar) ve Lazerle Prostat ameliyatlarıdır. Bütün endoskopik prostat ameliyatlarında dış idrar kanalından kameralı bir sistemle girilerek prostat dokusu kesilir/buharlaştırılır ve vücut dışına alınır. Birçok endoskopik prostat ameliyatı yöntemi tariflenmiş ise de orta-uzun dönem başarısı kanıtlanmış teknikler TUR, Yeşil Işık (Greenligt) Lazer ve büyük prostat boyutlarında Holmium Lazer Prostat Ameliyatlarıdır.

Prof. Dr. Hakan KOYUNCU